Tướng thuật tức là quan sát dùng mắt làm cơ sở đánh giá . Tướng thuật , thuật xem tướng , tướng học . Kinh Dịch nói muốn xem đất nhìn cây còn Kinh Thi nói xem chuột ở da
Có rất nhiều sách về tướng như Tả truyện , Ma Y Thần Tướng , Tướng Ngưu Kinh , chương Quan Biểu sách Lã Thị Xuân Thu cũng có phân loại thuật xem tướng , Thuyết Văn , Tuân Tử Ngữ , Tướng Lý Hoành Chân , Thần Tướng Thiết Quan Đạo , Đạt Ma Tướng Kinh ...... rất nhiều . Tuy nhiên mỗi loại sách thường có ưu và nhược điểm riêng cũng giống như những tiền bối trước đây .
Nói đến lịch sử thì có lẽ thuật xem tướng bắt đầu từ cụ Thúc Phục thời Đông Chu
Có những câu truyện nổi tiếng về tướng mạo về Hán Cao Tổ Lưu Bang , đời Đường thì phò mã Vu Kinh , Dương Quý Phi , Tư Lễ ...........
Tuy nhiên Gia Cát Lượng từng viết Tri nhân trong Tướng Uyên như sau : " Tính người thật khó hiểu . Dung mạo bất nhất , hành động trăm ngàn lối . Kẻ trông hiền lanh nhu thuận mà vô đạo , kẻ bề ngoài cung kính mà trong lòng trí trá vô lễ . Kẻ trông rất hùng dũng nhưng lại nhát sợ . Kẻ có vẻ tận lực mà rất bất trung "
Tuy nhiên biết người có 7 cách
+ Đem điều phải lẽ trái hỏi họ để biết chí hướng
+ Lấy lý luận dồn họ vào thế bí để biết biến thái
+ Lấy mưu trí trị họ để trông lấy kiến thức
+ Nói cho họ những nỗi khó khăn để xét đức dũng
+Cho họ uống rượu say để dò tâm tính
+ Đưa họ vào lợi lộc để biết tấm lòng liêm chính
+ Hẹn công việc với họ để đo chữ tín
Nhưng thuật Tri Nhân của Khổng Minh xây dựng trên 2 điểm là Hình Tướng + Tâm Tướng
Tuy xem tướng mạo nhưng vẫn coi trọng chữ Đức vì nếu người có đức đủ dầy ( nhân , nghĩa , lễ trí , tín ) sẽ được trời đất phù hộ , lòng người quy thuận , sức khỏe hơn người , hiếu với cha mẹ , trung với vua , hòa với mọi người , có thể chưa hưởng được lộc dương song con cháu tất được âm báo . Vì vậy trước tiên vẫn quan sát đạo đức của người trước , sau mới xem tướng mạo , lời nói , cách nhìn , cách nghe , cách đi , cách ngồi , cách đứng . Vì vậy đức tốt đẹp cho dù tướng mạo ác vẫn là quân tử , tướng mạo thiện nhưng hành động gian ác vẫn là kẻ tiểu nhân . Đạo đức hơn tướng mạo cho nên xếp " Đức ở trước Mạo , Hình ở sau Đức "
Nhưng đạo đức không thể tự nhiên mà có . Mười năm đèn sách , mười năm nuôi khí chất là phép tu dưỡng của người xưa . Cốt cách và khí chất rất quan trọng trong đời người . Sang hèn , quý tiện không phải chỉ căn cứ vào mũ cao , áo dài , quan to bổng hậu mà còn phải căn cứ vào khí chất con người . Ví dụ như câu chuyện về Hồng Thừa Đào từ bỏ khí chất quý , đáng lẽ phải có của 1 vị nhất phẩm nhân thần để chấp nhận tai tiếng ti tiện . Ca dao có câu " Sáo đói thì sáo ăn da . Phượng hoàng lúc đói cứt gà cũng ăn " . Có kẻ hiển đạt mà ti tiện hèn hạ thì ngược lại có những người đói khổ mà cao quý . Tuy nhiên hình tướng tốt mà không có khí chất tốt vẫn kể là bất túc
" Cốt vì quân nhục vi thần , xương là vua , thịt là bầy tôi " . Xương và khí chất đi liền với nhau cho nên có thể gọi là khí chất hay cốt khí hoặc cốt chất đều được . Cốt chất thế nào , khí chất như vậy . Cốt chất xấu , khí chất tất hẹp hòi , gian tà , ti tiện . Cốt chất tốt sẽ độ lượng bao dung , sang trọng . Ví dụ như Ngụy Diên đời Tam Quốc có cái xương chồi sau gáy . Khổng Minh coi cái xương đó là tài giỏi nhưng phản trắc . Chỉ có tướng da , tướng thịt ngoại hình hiển đạt mà không có cốt tướng hiển đạt thì sự hiển đạt không lâu bền . Chỉ có tướng da , tướng thịt ngoại hình quyền cao chức trọng mà cốt chất hèn hạ thì quyền cao chức trọng chưa thật vẹn toàn . Trái lại tướng da thịt ngoại hình cô hàn bần bạc mà cốt chất cao quý thì thân phận tuy thấp kém nhưng danh đức độ ít người theo kịp
Cho nên xem tướng trước tiên phải xem cốt cách
Có rất nhiều sách về tướng như Tả truyện , Ma Y Thần Tướng , Tướng Ngưu Kinh , chương Quan Biểu sách Lã Thị Xuân Thu cũng có phân loại thuật xem tướng , Thuyết Văn , Tuân Tử Ngữ , Tướng Lý Hoành Chân , Thần Tướng Thiết Quan Đạo , Đạt Ma Tướng Kinh ...... rất nhiều . Tuy nhiên mỗi loại sách thường có ưu và nhược điểm riêng cũng giống như những tiền bối trước đây .
Nói đến lịch sử thì có lẽ thuật xem tướng bắt đầu từ cụ Thúc Phục thời Đông Chu
Có những câu truyện nổi tiếng về tướng mạo về Hán Cao Tổ Lưu Bang , đời Đường thì phò mã Vu Kinh , Dương Quý Phi , Tư Lễ ...........
Tuy nhiên Gia Cát Lượng từng viết Tri nhân trong Tướng Uyên như sau : " Tính người thật khó hiểu . Dung mạo bất nhất , hành động trăm ngàn lối . Kẻ trông hiền lanh nhu thuận mà vô đạo , kẻ bề ngoài cung kính mà trong lòng trí trá vô lễ . Kẻ trông rất hùng dũng nhưng lại nhát sợ . Kẻ có vẻ tận lực mà rất bất trung "
Tuy nhiên biết người có 7 cách
+ Đem điều phải lẽ trái hỏi họ để biết chí hướng
+ Lấy lý luận dồn họ vào thế bí để biết biến thái
+ Lấy mưu trí trị họ để trông lấy kiến thức
+ Nói cho họ những nỗi khó khăn để xét đức dũng
+Cho họ uống rượu say để dò tâm tính
+ Đưa họ vào lợi lộc để biết tấm lòng liêm chính
+ Hẹn công việc với họ để đo chữ tín
Nhưng thuật Tri Nhân của Khổng Minh xây dựng trên 2 điểm là Hình Tướng + Tâm Tướng
Tuy xem tướng mạo nhưng vẫn coi trọng chữ Đức vì nếu người có đức đủ dầy ( nhân , nghĩa , lễ trí , tín ) sẽ được trời đất phù hộ , lòng người quy thuận , sức khỏe hơn người , hiếu với cha mẹ , trung với vua , hòa với mọi người , có thể chưa hưởng được lộc dương song con cháu tất được âm báo . Vì vậy trước tiên vẫn quan sát đạo đức của người trước , sau mới xem tướng mạo , lời nói , cách nhìn , cách nghe , cách đi , cách ngồi , cách đứng . Vì vậy đức tốt đẹp cho dù tướng mạo ác vẫn là quân tử , tướng mạo thiện nhưng hành động gian ác vẫn là kẻ tiểu nhân . Đạo đức hơn tướng mạo cho nên xếp " Đức ở trước Mạo , Hình ở sau Đức "
Nhưng đạo đức không thể tự nhiên mà có . Mười năm đèn sách , mười năm nuôi khí chất là phép tu dưỡng của người xưa . Cốt cách và khí chất rất quan trọng trong đời người . Sang hèn , quý tiện không phải chỉ căn cứ vào mũ cao , áo dài , quan to bổng hậu mà còn phải căn cứ vào khí chất con người . Ví dụ như câu chuyện về Hồng Thừa Đào từ bỏ khí chất quý , đáng lẽ phải có của 1 vị nhất phẩm nhân thần để chấp nhận tai tiếng ti tiện . Ca dao có câu " Sáo đói thì sáo ăn da . Phượng hoàng lúc đói cứt gà cũng ăn " . Có kẻ hiển đạt mà ti tiện hèn hạ thì ngược lại có những người đói khổ mà cao quý . Tuy nhiên hình tướng tốt mà không có khí chất tốt vẫn kể là bất túc
" Cốt vì quân nhục vi thần , xương là vua , thịt là bầy tôi " . Xương và khí chất đi liền với nhau cho nên có thể gọi là khí chất hay cốt khí hoặc cốt chất đều được . Cốt chất thế nào , khí chất như vậy . Cốt chất xấu , khí chất tất hẹp hòi , gian tà , ti tiện . Cốt chất tốt sẽ độ lượng bao dung , sang trọng . Ví dụ như Ngụy Diên đời Tam Quốc có cái xương chồi sau gáy . Khổng Minh coi cái xương đó là tài giỏi nhưng phản trắc . Chỉ có tướng da , tướng thịt ngoại hình hiển đạt mà không có cốt tướng hiển đạt thì sự hiển đạt không lâu bền . Chỉ có tướng da , tướng thịt ngoại hình quyền cao chức trọng mà cốt chất hèn hạ thì quyền cao chức trọng chưa thật vẹn toàn . Trái lại tướng da thịt ngoại hình cô hàn bần bạc mà cốt chất cao quý thì thân phận tuy thấp kém nhưng danh đức độ ít người theo kịp
Cho nên xem tướng trước tiên phải xem cốt cách